Terapia PChN

Leczenie przewlekłej choroby nerek (PChN) różni się w zależności od stopnia jej zaawansowania. Jednak na każdym etapie procesu chorobowego można podejmować pewne działania prewencyjne, takie jak kontrolowanie nadciśnienia tętniczego, korekta zaburzeń równowagi stężenia soli i wody, leczenie zakażeń układu moczowego oraz redukcja ryzyka rozwoju chorób naczyniowych. Także zmiana stylu życia (w tym stosowanie odpowiedniej diety), przy jednoczesnym stałym pozostawaniu pod opieką lekarską i przestrzeganiu zaleceń dotyczących farmakoterapii, w wielu przypadkach mogą skutkować spowolnieniem progresji choroby.

Opcje terapeutyczne w PChN obejmują leczenie zachowawcze oraz terapię nerkozastępczą, tj. dializoterapię lub przeszczepienie nerki.

Leczenie zachowawcze w fazie przeddializacyjnej PChN

Kompleksowe leczenie zachowawcze w PChN obejmuje stosowanie interwencji żywieniowej oraz farmakoterapii, począwszy od wczesnych faz choroby aż do momentu wdrożenia dializoterapii.
Interwencja żywieniowa, zwłaszcza ograniczenie podaży białka w diecie (diety nisko- i bardzo niskobiałkowe), stanowi istotny element leczenia zachowawczego w PChN.
W przypadku poważnego ograniczenia spożywania białka wskazane może być zastosowanie suplementacji ketoanalogami aminokwasów. Wyniki badań klinicznych dowiodły, że połączenie leczenia żywieniowego i farmakoterapii może skutkować odroczeniem konieczności wdrożenia dializoterapii.

Rola białka w PChN

Białka ogrywają ważną rolę w wielu procesach biologicznych, są m.in. podstawowym budulcem komórek mięśni i regulują przebieg wielu procesów immunologicznych. W przypadku pacjentów z PChN spożywanie odpowiedniej ilości białka jest szczególnie istotne. Zbyt duża podaż białka u osób z upośledzoną czynnością nerek skutkuje gromadzeniem się w organizmie szkodliwych produktów azotowej przemiany materii, co w konsekwencji wiąże się z występowaniem takich objawów, jak nudności, osłabienie, zmęczenie, duszność oraz zmniejszenie apetytu.

Dieta z ograniczoną podażą białka wzbogacona ketoanalogami aminokwasów

Stosowanie diety z ograniczoną podażą białka wzbogaconej ketoanalogami aminokwasów poprawia jakość przyjmowanego białka. Ketoanalogi aminokwasów to prekursory aminokwasów egzogennych (niezbędnych), pozbawione w swojej cząsteczce atomów azotu. Ketoanalogi w organizmie są przekształcane w odpowiednie aminokwasy. W ten sposób można uniknąć wprowadzania do ustroju dodatkowych ilości azotu, co przekłada się na ograniczenie ilości produktów azotowej przemiany materii.
Należy pamiętać, że ketoanalogi aminokwasów muszą być stosowane jednocześnie z dietą niskobiałkową.

Korzyści wynikające z suplementacji ketoanalogami aminokwasów

Wczesne zastosowanie ketoanalogów u pacjentów z zaawansowaną PChN może skutkować odroczeniem konieczności wdrożenia dializoterapii. Suplementacja ketoanalogami aminokwasów jest bezpiecznym i skutecznym sposobem zapewnienia odpowiedniej dobowej podaży aminokwasów egzogennych (niezbędnych) u pacjentów stosujących dietę niskobiałkową.

Pokaż więcejPokaż mniej

Leczenie zachowawcze ma na celu:

spowolnienie progresji choroby;
zapobieganie rozwojowi schorzeń wtórnych.

Żywienie w PChN

Przydatne informacje dotyczące żywienia w fazie przeddializacyjnej PChN.

Dowiedz się więcej

Terapia nerkozastępcza

U większości pacjentów w 5. stadium PChN konieczne jest zastosowanie terapii nerkozastępczej, tj. dializoterapii lub przeszczepienia nerki.

Hemodializa

Hemodializa to proces oczyszczania i filtrowania krwi za pomocą maszyny (potocznie zwanej sztuczną nerką) w celu usunięcia szkodliwych produktów przemiany materii oraz nadmiaru wody i soli.
Hemodializa umożliwia kontrolowanie ciśnienia krwi i utrzymywanie prawidłowej równowagi istotnych substancji, takich jak potas, sód, wapń i wodorowęglany¹.

Wewnątrz aparatu służącego do hemodializy znajduje się specjalny filtr ‒ dializator. Dializator działa jak sztuczna nerka. W trakcie dializy krew jest przepuszczana przez system cienkich rurek dializatora, które wybiórczo odfiltrowuje produkty przemiany materii i nadmiar wody oraz pozostawia we krwi substancje niezbędne dla funkcjonowania organizmu.

Następnie oczyszczona krew jest transportowana przez kolejny system rurek z powrotem do organizmu. Dializator jest podłączony do urządzenia, które monitoruje przepływ krwi, ilość produktów przemiany materii i określonych substancji we krwi i w płynie dializacyjnym².

W celu zapewnienia odpowiedniego poziomu oczyszczenia krwi, konieczne jest uzyskanie dużego przepływu krwi. Aby wprowadzić krew do aparatu dializującego trzeba uzyskać dostęp do układu krwionośnego pacjenta; dostęp naczyniowy uzyskuje się w wyniku przeprowadzenia krótkotrwałego zabiegu chirurgicznego. Obecnie w hemodializie stosowane są trzy rodzaje dostępu naczyniowego:
> wytworzenie naturalnej przetoki tętniczo-żylnej z naczyń pacjenta w przedramieniu lub ramieniu;
> wytworzenie sztucznej przetoki tętniczo-żylnej w przedramieniu lub ramieniu pacjenta z użyciem miękkiej rurki;
> wprowadzenie cewnika naczyniowego (miękkiej rurki) do dużej żyły, zwykle szyjnej³.

---------------------------------

Źródło

1 National Kidney Foundation https://www.kidney.org/atoz/content/dialysisinfo
(Accessed 03.12.2020)

2 https://www.nhs.uk/conditions/dialysis/what-happens/
(Accessed 04.01.2021)

3 National Kidney Foundation https://www.kidney.org/atoz/content/hemoaccess
(Accessed 03.12.2020)

Pokaż więcejPokaż mniej

Fakty:

Pojedyncza sesja hemodializy zwykle trwa około 4 godzin².

schemat — Schemat procesu hemodializy

Źródło:
National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases. National Institute of Health https://www.niddk.nih.gov/health-information/kidney-disease/kidney-failure/hemodialysis

Peritoneal dialysis _image — Schemat dializy otrzewnowej.

Źródło:
National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases (NIDDK)
https://www.niddk.nih.gov/health-information/kidney-disease/kidney-failure/peritoneal-dialysis

Dializa otrzewnowa

Ten typ dializy wykorzystuje naturalną zdolność filtracyjną błony otrzewnej wyściełającej od wewnątrz jamę brzuszną (dializator). Otrzewna to cienka błona wyściełająca od wewnątrz ściany jamy brzusznej oraz większość narządów, które się w niej znajdują.

Błona otrzewnowa zawiera liczne drobne naczynia krwionośne i ma dużą powierzchnię przylegającą do jamy brzusznej, dlatego – po wypełnieniu jamy brzusznej czystym płynem dializacyjnym ‒ może być wykorzystywana do filtracji krwi1.

Płyn dializacyjny jest wprowadzany do jamy otrzewnej przez cewnik (małą miękką rurkę). Roztwór ten zawiera rozpuszczoną w wodzie mieszaninę minerałów i cukru. Produkty przemiany materii i nadmiar wody są wypychane z naczyń krwionośnych znajdujących się w błonie otrzewnowej do płynu dializacyjnego dzięki obecności cukru – dekstrozy ‒ który działa jako środek osmotyczny.

Rodzaje dializy otrzewnowej²

Wyróżniamy dwa główne rodzaje dializy otrzewnowej: ciągłą ambulatoryjną dializę otrzewnową (CADO), określaną też mianem dializy ręcznej, która zwykle przeprowadzana jest w ciągu dnia oraz ciągłą cykliczną dializę otrzewnową (CCDO); CCDO może być prowadzona w nocy z użyciem urządzenia, które automatycznie drenuje zużyty płyn dializacyjny i ponownie napełnia jamę otrzewnej świeżym płynem. Oba zabiegi dializy otrzewnowej mogą być wykonywane samodzielnie przez odpowiednio przeszkolonego pacjenta².

---------------------------------

Źródło

1 https://nephcure.org/peritoneal-dialysis/ (Accessed 04.01.2021)

2 https://www.nhs.uk/conditions/dialysis/what-happens/ (Accessed 04.01.2021)

Pokaż więcejPokaż mniej

^{Przeszczepienie nerki1}

Procedura przeszczepienia nerki polega na pobraniu nerki od innej osoby (dawcy) i umieszczeniu jej w organizmie pacjenta (biorcy). Przeszczepiona nerka podejmuje pracę w zastępstwie dwóch niewydolnych nerek biorcy.
Udane przeszczepienie nerki przywraca czynność nerek do niemal normalnego stanu i uwalnia pacjenta od dializoterapii. Jest to najlepsze rozwiązanie terapeutyczne, jednak nie jest ono idealne – pacjent do końca życia musi przyjmować leki i regularnie odbywać wizyty u lekarza.

Procedura przeszczepienia nerki

Chirurg umieszcza pobraną od dawcy nerkę w dolnej części jamy brzusznej i łączy tętnicę i żyłę przeszczepianej nerki z tętnicą i żyłą biorcy. Krew biorcy przepływa przez przeszczepioną nerkę, co skutkuje wytwarzaniem moczu, tak jak odbywało się to uprzednio, gdy czynność nerek biorcy była prawidłowa. Przeszczepiona nerka może podjąć pracę natychmiast lub może upłynąć kilka tygodni od momentu przeszczepienia zanim zacznie wytwarzać mocz. Jeśli nerki biorcy nie są źródłem zakażenia ani nie powodują zwiększenia ciśnienia krwi, pozostawia się je na swoim miejscu.

Źródła pozyskiwania nerki do przeszczepienia

Dawcą nerki może być członek rodziny (przeszczepienie od żywego spokrewnionego dawcy), od osoby zmarłej (przeszczepienie od zmarłego dawcy) lub czasami małżonek/małżonka lub bliski znajomy (przeszczepienie od żywego niespokrewnionego dawcy)¹.
W przypadku gdy pacjent nie ma możliwości otrzymania nerki od żyjącego dawcy zostaje wpisany na listę oczekujących na przeszczepienie nerki od zmarłego dawcy. Czas oczekiwania na taką nerkę może wynosić nawet kilka lat.

---------------------------------

Źródło

1 National Kidney Foundation https://www.kidney.org/atoz/content/kidney-transplant
(Accessed 18.12.2020)

Pokaż więcejPokaż mniej