Nerki
Kluczową rolą nerek jest utrzymywanie równowagi płynów ustrojowych oraz homeostazy wewnątrz organizmu poprzez filtrowanie krwi. Ponadto nerki są odpowiedzialne za wytwarzanie szeregu hormonów.
Nerki są narządem parzystym, kształtem przypominającym ziarnko fasoli i znajdują się w tylnej części jamy brzusznej, na poziomie środkowego odcinka kręgosłupa, tuż poniżej ścianą klatki piersiowej. Nerki składają się z około jednego miliona jednostek strukturalno-funkcjonalnych – zwanych nefronami. W nefronach obywa się filtrowanie krwi, następuje zwrotne wchłanianie ważnych dla organizmu składników oraz wydzielanie produktów przemiany materii i toksyn, które są wydalane z moczem.
Rola nerek
Wyróżnia się pięć kluczowych funkcji nerek1:
---------------------------------
Źródło
1 https://nephcure.org/livingwithkidneydisease/what-is-kidney-disease-2/
(Accessed 04.01.2021)
Praca nerek
Krew nieprzerwanie przepływa przez nerki, co jest konieczne do wypełniania podstawowego zadania nerek, jakim jest usuwanie produktów przemiany materii gromadzących się we krwi.
Każdej minuty przez nerki przepływa około 1,2 litra krwi, a to oznacza, że nerki filtrują około 1700 litrów krwi na dobę1.
Krew jest transportowana do nerek przez tętnice nerkowe, które rozgałęziają się w sieć mniejszych naczyń krwionośnych, by ostatecznie dostarczyć krew do kapilar kłębuszkowych.
Kapilary kłębuszkowe działają jak filtr, a zatem stanowią istotny element nerkowego systemu oczyszczającego krew. Dzięki ciśnieniu wytwarzanemu przez krew podczas jej przepływu przez kapilary składniki, takie jak woda, sole, glukoza oraz produkty przemiany materii, zostają wypchnięte z naczyń krwionośnych i wtłoczone do wnętrza torebki kłębuszka nerkowego (torebka Bowmana). W ten sposób powstaje mocz pierwotny. Mocz pierwotny przepływa przez kanaliki nerkowe, które otoczone są siecią naczyń krwionośnych. Podczas przechodzenia przez kanalik nerkowy większość składników moczu pierwotnego jest – w zależności od aktualnego zapotrzebowania organizmu ‒ odzyskiwana w procesie zwrotnego wchłaniania. Z około 170 litrów moczu pierwotnego przefiltrowanego w kapilarach kłębuszkowych w ciągu doby, tylko 1,7 litra wydalane jest z organizmu w postaci moczu1.
Mocz, który pozostaje w kanaliku nerkowym, gromadzony jest w cewce zbiorczej i transportowany do kielichów nerkowych, skąd dostaje się do miedniczki nerkowej, a następnie poprzez moczowód – do pęcherza moczowego, który stanowi miejsce zbierania moczu. Następnie dochodzi do opróżnienia pęcherza moczowego; mocz wydalany jest z organizmu poprzez cewkę moczową1.
Schemat strukturalno-funkcjonalny nefronu
Źródło:
National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases (NIDDK)
https://www.niddk.nih.gov/health-information/kidney-disease/kidneys-how-they-work
Czynność nerek
Lekarze często określają pracę nerek używając sformułowania czynność nerek. W przypadku dwóch zdrowych nerek możemy mówić o 100-proc. wydolności nerek. Niektórzy ludzie rodzą się tylko z jedną nerką i mogą wieść normalne życie. Wiele osób staje się dawcami nerki dla członka swojej rodziny lub dla swoich bliskich i po przeszczepieniu nadal zachowuje stosunkowo prawidłową czynność nerek. Zwykle objawy chorobowe występują jedynie w przypadku znacznego upośledzenia czynności nerek. Niewielkie zaburzenia czynności nerek niekoniecznie muszą skutkować problemami zdrowotnymi.
Wartość GFR
Wskaźnik przesączania kłębuszkowego (GFR) jest powszechnie stosowaną metodą oceny czynności nerek. GFR określa ile mililitrów krwi są zdolne przefiltrować nerki w ciągu jednej minuty. Prawidłowa wartość GFR wynosi 90 ml/min lub więcej.
Ponieważ w praktyce GFR jest powiązany z powierzchnią ciała, która wynosi przeciętnie 1,73 m2, jednostką wyrażającą wartość GFR jest ml/min/1,73 m2.
Gdy GFR jest zbyt niski nerki nie są w stanie usuwać wystarczającej ilości produktów przemiany materii i nadmiaru wody z krwi. Wartość GFR można oszacować na podstawie rutynowego oznaczenia stężenia kreatyniny we krwi. Kreatynina jest produktem przemian metabolicznych zachodzących w procesie naturalnego rozpadu komórek mięśni; stężenie kreatyniny we krwi rośnie wraz z pogarszaniem się czynności nerek1.
-----------------------------
Źródło
1. https://nephcure.org/livingwithkidneydisease/what-is-kidney-disease-2/ (Accessed 04.01.2021)
Prawidłowa wartość GFR wynosi 90 ml/min lub więcej.